Наталля Макавецкая працавала педагогам у Віцебску. Жыла звычайным жыццём, гадавала дзяцей. У верасні 2020 года яна стала маці палітвязня, пазбавілася працы, хавалася ад сілавікоў і ў выніку была вымушаная іміграваць. Цяпер беларуска чакае ў Польшчы рашэння аб сваім статусе і мае патрэбу ў падтрымцы.
«Сына арыштавалі і праз паўгода асудзілі, – успамінае Наталля. – На наступны дзень пасля абвяшчэння прысуду затрымалі і мяне. ІЧУ, суд па Skype, штраф па арт. 23.34 КаАП РБ».
Пасля суда дырэкцыя школы прымусіла педагога звольніцца. Каб утрымліваць сям'ю і дапамагаць сыну ў калоніі, жанчына мыла падлогі і посуд у рэстаранах, працавала ў рытуальнай службе, пляла вянкі і прадавала пахавальныя прыналежнасці.
2020 год аб'яднаў многіх беларусаў — перш за ўсё бацькоў палітвязняў, якія падтрымлівалі адзін аднаго маральна і матэрыяльна. «Без дапамогі неабыякавых беларусаў мне было б вельмі цяжка, – падкрэслівае Наталля. – Я пазнаёмілася з вялікай колькасцю родных палітвязняў. Гэта разумныя, смелыя, неабыякавыя людзі, якія, нягледзячы на цяжкасці, падтрымлівалі адзін аднаго».
Салідарнасць сваякоў прыцягнула ўвагу сілавікоў: «Па іх логіцы, дапамагаючы «экстрэмістам», ты таксама «экстрэміст». І ўсё роўна, што гэта твой родны чалавек», – наракае Наталля. Пачаліся рэпрэсіі супраць бацькоў палітвязняў. Некалькі месяцаў жанчына пераязджала і жыла ў іншых гарадах, баючыся затрымання.
У снежні 2024 года да Наталлі дамоў прыйшлі людзі ў цывільным. Шасцігадзінны допыт, ператрус і прамы намёк на тое, што «праз тыдзень зноў сустрэнемся». Наталля зразумела, што часу больш няма, і вырашыла пакінуць краіну.
У Польшчы яна падала дакументы на міжнародную абарону. Аднак польскія ўлады, кіруючыся Дублінскім рэгламентам, вырашылі перадаць яе справу ў Чэхію, якая выдала ёй шэнгенскую візу. «Але ў Чэхіі ў мяне няма ніводнага блізкага чалавека, – кажа Наталля. – А тут я змагу вывучыць мову і хутчэй пачаць працаваць».
З дапамогай юрыста беларуска падала апеляцыю і чакае рашэння. Пакуль яна не мае статусу, яна не можа афіцыйна працаваць. Наталля заняла грошы, каб аплаціць юрыдычную дапамогу. Ёй таксама неабходны слыхавы апарат: ускладненне пасля грыпу прывяло да нейрасэнсорнай глухаватасці. «Без апарата я не магу нармальна вучыць польскую, а без мовы мне не ўладкавацца на працу», – тлумачыць жанчына.
У лістападзе Наталлі споўнілася 55 гадоў. Яна прызнаецца: «Ніколі не думала, што так цяжка прасіць дапамогі. Усё жыццё дапамагала сама. Але зараз сітуацыя амаль бязвыхадная. І я веру, што калі мы змаглі падтрымліваць адзін аднаго ў Беларусі, пад носам у сілавікоў, то і тут дамо рады».
Сума збору
€2000
€1000 – аплата паслуг юрыста
€1000 – арэнда пакоя і выдаткі на набыццё слыхавога апарата